Jump to content

Muammes

QIRIMTATAR VİKİPEDİYASINIÑ MALÜMATI

Muammes - aynı vezinde beşer mısralı bentlerden meydana gelen nazm şeklidir. İlk bentin beş mısrası bir-biriyle kafiyeli , sonraki bentlerinin son bir ve ya eki mısrası ilk bent ile kafiyeli olur (aaaaa – bbbba… ya da aaaaa – bbbaa...). Soñ bir ya da eki sıra er bentniñ soñunda aynı şeklinde tekrar etilse mütekerrir muammes; tek qafiye ciyetinden ilk bent ile beñzep kelse, müzdeviç muammes adını alır.

Muammesler er bir mevzuda yazılır. Tek felsefiy tüşünceler ve tasavvuf mevzular ile maqtav ve sevgini ifade etken muammesler çoqtır.

Türk edebiyatında muammes nazm şeklinen eñ çoq eser yaratqan şairler arasında Mühibbi, Aşqı, Hoca Neşet ve Enderunlı Vasıfnı köre bilemiz.

Aşıq Ümerden bir misal:

Ey dilâ fehm eyle Haq’qıñ sun’iy ferdaniyyetiñ
Bari añla kâmiliñ vechinde insaniyyetiñ
Ta ki çekersiñ anıñ rahında hicraniyyetiñ
Sabit ol sıdq ile gözle hele ruhaniyyatiñ
Cahil oldur eyleye her yerde şeytaniyyetiñ
Har-ı lâyefhem elinden çektigim ğavğa nedir
Hirmen-i ömrüñ hevaya vermede ma’na nedir
Dam içinde bülbül-i şeydada keç da’va nedir
Vird eder ism-i Hudayı ğonce-i ra’na nedir
Rah-ı Haq’qa gir yürü terk eyle enaniyyettin
Zar edersiñ ey göñül Mecnun veş Leylâ içün
Serseriy gezme cihanda bir gül-i ra’na içün
Şehr-i aşqa bas qadem ol menzil-i a’lâ içün
Sun bize sen şerbet-i lâ’l-i lebin irva içün
Ketm edüp sen adın anma hiç sahba niyyetiñ
Tarz-ı eş’ar-ı maanide bulasıñ iştihar
Zahir olsun dilde zikrin edegör leyl ü nehar
Ayn-ı ibretle nazar qıl eyle keşf-i ruzigâr
Ğayret eyle kim bulasıñ bu fenada i’tibar
Qurtarup keşti-i ten tufan-ı ğam mellâhı ol
Gir tarıq-ı mustakime hem dahi Cerrahı ol
Lik guş et pendimi gel nefsiniñ ıslahı ol
Merhaba ile demadem alemiñ meddahi ol
Nadanı hecv et bulasıñ dilde nuraniyyetiñ